M4 Sherman
Ogólne informacje.
Średni czołg M4 był głównym czołgiem zaprojektowanym i zbudowanym przez Stany Zjednoczone dla sił alianckich w
czasie II Wojny Światowej, ogólnie około 50,000 czołgów plus dodatkowo tysiące pochodnych pojazdów posiadających
inny symbol modelu oraz inne przeznaczenie bojowe. W Wielkiej Brytanii M4 objęte programem "lend-lease" otrzymały
nazwę odnoszącą się do nazwiska generała Williama Tecumseha Shermana, kontynuując tradycję nazywania amerykańskich
czołgów nazwiskami słynnych generałów. Brytyjska nazwa szybko stała się popularna również w USA, gdzie wkrótce
zaczęto używać połączonej nazwy M4 Sherman, lub krócej po prostu Sherman. Po II Wojnie Światowej, Shermany służyły
nadal w amerykańskiej armii (np. w czasie wojny w Korei), ale także w wielu innych krajach, na różnych frontach.
Historia produkcji.
M4 był następcą czołgu średniego opatrzonego symbolem M3. Projekt M3 bardzo szybko wszedł do produkcji, jako wsparcie
dla Brytyjczyków, którzy nadali mu nazwy "Lee" lub "Grant". Główne działo nie było montowane w wieżyczce, ale
asymetrycznie w kadłubie, co ograniczało jego użyteczność. W M4 naprawiono ten błąd. Zaprojektowano wtedy średni
czołg wyposażony w działo kalibru 75 mm w obrotowej wieży. Pod koniec 1941 roku średni czołg M4 wszedł do masowej
produkcji.
Wczesne Shermany miały montowane działo 75. Kiedy Amerykanie zaczęli prace nad średnim czołgiem T20 mającym zastąpić Shermana, ostatecznie Armia zdecydowała się zmniejszyć produkcję przez włączenie to projektu Shermana elementów z innych czołgów. Później modele M4A1, M4A2, oraz M4A3 otrzymały większą wieżyczkę T23 z działem M1 kalibru 76 mm o wysokiej prędkości wylotowej. Brytyjczycy zaoferowali dodatkowo przeciwpancerne działo 17-funtowe (76.2 mm) ze znacznym parametrem penetracji pancerza.. Później M4 oraz M4A3 były produkowane z haubicą 105 mm i z nową charakterystyczną osłoną wieży. Pierwszym produkowanym seryjnie Shermanem z działem 76 był M4A1, zaakceptowany w styczniu 1944 roku, a pierwsza produkcja modelu z haubicą - w lutym 1944.
Na przełomie czerwca i lipca 1944 Amerykanie zaakceptowali limitowaną serię 254 M4A3E2 Jumbo Shermanów z bardzo grubym pancerzem 75 mm działem New nowej cięższej wieży typu T-23 do atakowania fortyfikacji. Wersja M4A3 była pierwszym produkowanym seryjnie Shermanem z nowym zawieszeniem typu HVSS z szerszymi gąsienicami z mniejszym naciskiem na podłoże.
Podczas II Wojny Światowej M4 Shermany służyły dla amerykańskiej armii oraz dla oddziałów US Marine Corps. Amerykanie przekazali wiele M4 np. dla Wielkiej Brytanii, Związku Sowieckiego, Francuskiego Wolnego Rządu na Uchodźstwie, Polskiego Rządu na Uchodźstwie, Brazylii i Chin.
Odziały Marine Corps w czasie wojny na Pacyfiku używały dwóch wersji silnikowych Shermana: M4A2 (diesel) i M4A3 (napędzany gazem). Amerykanie używali na wszystkich frontach także niszczyciela czołgów M10 napędzanego dieslem (bazował na wersji M4A2).
Chrztem bojowym amerykańskich Shermanów M4A1 była Operacja "Torch" w listopadzie 1942, krótko po tym pierwsze Shermany M4A1 weszły do walki (Brytyjska 8. Armia) przy okazji drugiej bitwy o El Alamein w październiku 1942. Dodatkowo bezpośrednio przed kampanią połnocnoafrykańską M4 i M4A1 zastąpiły w amerykańskich batalionach czołgi M3 Lee. M4 i M4A1 do końca 1944 roku pełniły w amerykańskiej armii rolę głównych jednostek, w 1944 roku wersja M4A3 (napędzana 500-konnym silnikiem)zaczęła wypierać modele M4 i M4A1 i to ona stała się główną jednostką pancerną USA. Jakkolwiek, starsze M4 i M4A1 kontynuowały służbę w armii USA w innych rejonach świata.
Pierwszy Sherman wyposażony w działo kalibru 76 mm wszedł do walki w lipcu 1944 roku i nosił on oznaczenie M4A1, szybko zmienione na M4A3. Do końca wojny, połowa amerykańskich Shermanów miało armatę 76 mm o zastosowaniu przeciwpancernym, podczas gdy połowa miała działo 75 mm o zastosowaniu zapalającym i dymnym, niektóre jednostki posiadały oba rozwiązania. Pierwszy Sherman w wersji wszedł do walki grudniu 1944 roku.
Autor: von Scheisse
Powrót